Thực tế thấy được rằng kế toán có vai trò rất quan trọng trong các doanh nghiệp. Doanh nghiệp có bắt buộc phải có kế toán trưởng? là băn khoăn của nhiều doanh nghiệp hiện nay.

Kế toán trưởng là gì?

Kế toán trưởng là người đứng đầu bộ máy kế toán của đơn vị có nhiệm vụ tổ chức thực hiện công tác kế toán trong đơn vị kế toán.

– Kế toán trưởng chịu sự lãnh đạo của người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán; trường hợp có đơn vị kế toán cấp trên thì đồng thời chịu sự chỉ đạo và kiểm tra của kế toán trưởng của đơn vị kế toán cấp trên về chuyên môn, nghiệp vụ.

Để trở thành kế toán trưởng phải có các tiêu chuẩn và điều kiện sau đây:

– Có phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, trung thực, liêm khiết, có ý thức chấp hành pháp luật;

– Có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán.

– Có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ trung cấp trở lên;

– Có chứng chỉ bồi dưỡng kế toán trưởng;

– Có thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất là 02 năm đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán từ trình độ đại học trở lên và thời gian công tác thực tế về kế toán ít nhất là 03 năm đối với người có chuyên môn, nghiệp vụ về kế toán trình độ trung cấp, cao đẳng.

Chính phủ quy định cụ thể tiêu chuẩn và điều kiện của kế toán trưởng phù hợp với từng loại đơn vị kế toán.

Để trả lời được câu hỏi Doanh nghiệp có bắt buộc phải có kế toán trưởng? thì cần hiểu được khái niệm kế toán trưởng như đã giải thích ở trên.

Vai trò của kế toán trưởng

Trước khi tìm hiểu về Doanh nghiệp có bắt buộc phải có kế toán trưởng? thì cần nắm được vai trò của kế toán trưởng như sau:

– Kế toán trưởng có nhiệm vụ quản lý hoạt động kế toán

+ Kế toán trưởng đảm bảo các kế toán viên trong bộ phận hoàn thành công việc của mình một cách hiệu quả, chính xác, kịp thời.

+ Họ cũng chính là người kiểm tra các sổ sách kế toán, bảng kê, bảng cân đối tài chính, hóa đơn, bảo hiểm, công nợ với ngân hàng, tài liệu, báo cáo tài chính, thuế, đảm bảo phù hợp với quy định của Nhà nước cũng như quy tắc kế toán của doanh nghiệp.

+ Là người chịu trách nhiệm với các kiểm toán viên độc lập về các hoạt động của doanh nghiệp. Các vấn đề liên quan đến quyết toán, kiểm kê tài sản, dòng tiền trong doanh nghiệp cũng thuộc nhiệm vụ của kế toán trưởng. 

+ Trong các hoạt động tài chính với ngân hàng, chủ đầu tư, khách hàng, đối tác thì kế toán trưởng cũng là người đại diện cho doanh nghiệp giải quyết các vấn đề đó.

– Kế toán trưởng nắm giữ những thông tin về hoạt động kinh doanh

+ Kế toán trưởng tham gia vào việc lập các báo cáo tài chính về tình hình kinh doanh của doanh nghiệp.

+ Quản lý các tài liệu tài chính, thuế, công nợ của doanh nghiệp, họ cũng sẽ thực hiện các phân tích đánh giá về tình hình tài chính của doanh nghiệp.

 – Kế toán trưởng đưa ra phân tích và dự báo

+ Kế toán trưởng đưa ra những dự báo về thị trường, nguồn tài chính từ đó, họ đưa ra những kiến nghị trong việc thu hút nguồn tài chính cho doanh nghiệp nhằm duy trì ngân sách, đảm bảo hoạt động kinh doanh liên tục, hỗ trợ ban lãnh đạo trong việc xử lý các vấn đề, rủi ro, hoặc sai phạm.

+ Do kế toán trưởng là người nắm rõ các thông tin về tình hình tài chính, kinh doanh của doanh nghiệp, cũng như thành thạo các kỹ năng phân tích số liệu thực, những dự báo họ đưa ra có ý nghĩa quan trọng

Quyền hạn của kế toán trưởng

Theo quy định tại Khoản 2 và 3 Luật kế toán 2015 Kế toán trưởng có quyền hạn như sau:

– Kế toán trưởng có quyền độc lập về chuyên môn, nghiệp vụ kế toán.

– Kế toán trưởng của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị sự nghiệp sử dụng ngân sách nhà nước và doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, ngoài quyền quy định như trên còn có các quyền sau đây:

+ Có ý kiến bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán về việc tuyển dụng, thuyên chuyển, tăng lương, khen thưởng, kỷ luật người làm kế toán, thủ kho, thủ quỹ;

+ Yêu cầu các bộ phận liên quan trong đơn vị kế toán cung cấp đầy đủ, kịp thời tài liệu liên quan đến công việc kế toán và giám sát tài chính của kế toán trưởng;

+ Bảo lưu ý kiến chuyên môn bằng văn bản khi có ý kiến khác với ý kiến của người ra quyết định;

+ Báo cáo bằng văn bản cho người đại diện theo pháp luật của đơn vị kế toán khi phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về tài chính, kế toán trong đơn vị;

Trường hợp vẫn phải chấp hành quyết định thì báo cáo lên cấp trên trực tiếp của người đã ra quyết định hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền và không phải chịu trách nhiệm về hậu quả của việc thi hành quyết định đó.

Doanh nghiệp có bắt buộc phải có kế toán trường?

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 20 Nghị định 174/2016/NĐ-CP quy định Đơn vị kế toán phải bố trí kế toán trưởng trừ các đơn vị quy định tại khoản 2 Điều này.

Trường hợp đơn vị chưa bổ nhiệm được ngay kế toán trưởng thì bố trí người phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán trưởng theo quy định. Thời gian bố trí người phụ trách kế toán tối đa là 12 tháng, sau thời gian này đơn vị kế toán phải bố trí người làm kế toán trưởng.

Tuy nhiên theo quy định tại Điểm b Khoản 2 Điều 20 Nghị định 174/2016/NĐ-CP quy định như sau:  Các doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được bố trí phụ trách kế toán mà không bắt buộc phải bố trí kế toán trưởng.

Từ những phân tích trên có thể trả lời được câu hỏi Doanh nghiệp có bắt buộc phải có kế toán trưởng? Các doanh nghiệp đều bắt buộc phải có kế toán trưởng trừ trường hợp các doanh nghiệp siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa được bố trí phụ trách kế toán mà không bắt buộc phải bố trí kế toán trưởng.